Celem pracy była analiza, w jaki sposób popularyzowana była archeologia w czasopismach popularnonaukowych w Polsce w latach 1945-2000. Przeanalizowano 716 artykułów z pięciu popularnonaukowych czasopism o zasięgu ogólnopolskim dla dorosłych. Były to czasopisma o charakterze ogólnym, nieukierunkowane jedynie na nauki historyczne. Archeologia była w nich jednym z działów, przy czym w żadnym z badanych czasopism nie odgrywała szczególnej roli. Jeśli chodzi o autorów analizowanych artykułów, to w większości przypadków są to zawodowi archeolodzy, a po przeanalizowaniu tematów można stwierdzić, że czytelnik polski miał przekazywane informacje o aktualnym stanie badań, należy jednak, że stwierdzenie to jest bardzo ogólne i wymaga głębszego wyjaśnienia, sposób popularyzacji zależy bowiem w dużej mierze od tego, w jakich latach pisane były teksty. Od początku badanego okresu do końca lat sześćdziesiątych archeologia popularyzowana była najczęściej przez archeologów, specjalistów w określonej dziedzinie. Zarówno redakcje badanych czasopism jak i autorzy przywiązywali w tym okresie bardzo dużą wagę do popularyzacji archeologii i teksty były na bardzo wysokim poziomie merytorycznym. Były to lata, gdy popularyzacją archeologii zajmowali się naukowcy o bardzo dużym dorobku naukowym i, co bardzo istotne, o dużym talencie popularyzatorskim, bardzo dobrej polszczyznie. Zdawali sobie ponadto sprawę, że popularyzacja nauki jest bardzo ważnym elementem ich życia zawodowego. Na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych widać zmianę w podejściu do popularyzacji archeologii, teksty pisane są coraz częściej przez dziennikarzy, osoby przypadkowe. Pojawiają się coraz częściej teksty syntetyczne, kompilacyjne, poziom merytoryczny artykułów staje się niższy. W tekstach pojawiają się błędy i uproszczenia. Tekstów pisanych przez zawodowych archeologów było w tamtym okresie znacznie mniej. Co ważne, artykuły pisane w tym czasie coraz rzadziej dotyczyły prowadzonych aktualnie prac. Pod koniec lat siedemdziesiątych coraz częściej pojawiały się przedruki z zagranicznych popularnonaukowych czasopism. Były to teksty o prowadzonych aktualnie badaniach, co dla polskiego czytelnika było bardzo często jedyną okazją do zapoznania się z badaniami prowadzonymi poza Polską. Pod koniec lat osiemdziesiątych wyraźnie widoczna jest kolejna zmiana w sposobie popularyzacji archeologii. Obserwuje się wyraźną dychotomię w sposobie pisania na tematy archeologiczne. Są teksty na bardzo wysokim poziomie merytorycznym, pisane zarówno przez zawodowych archeologów jak i przez zawodowych dziennikarzy naukowych, z drugiej strony widać tendencję do komercjalizacji, czy też tabloidyzacji artykułów. W tym samym czasie pojawia się nowe pokolenie archeologów popularyzatorów, dla których, podobnie jak dla archeologów starszego pokolenia, piszących w latach czterdziestych i pięćdziesiątych, popularyzacja staje się częścią pracy zawodowej i istotnym elementem. W dalszym ciągu wiele tekstów pisanych jest przez dziennikarzy, jednak koniec lat osiemdziesiątych jest swego rodzaju powrotem do tradycji popularyzacji z początku badanego okresu. Ponadto wraz z komercjalizacją rynku prasowego, rozszerza się oferta czasopism. Artykuły muszą być bardzo atrakcyjne dla czytelnika. Czasopisma nieatrakcyjne dla czytelnika znikneły z rynku, drastycznie zmniejszyły swój nakład lub tez musiałby zmienić profil, by móc przyciągnąć odbiorcę. Stosowane były różnego rodzaju techniki i strategie, których celem było uatrakcyjnienie tekstów. Obserwowana jest tu wyraźna polaryzacja strategii, ponadto strategie i techniki rozpatrywać można na kilku poziomach. Z jednej strony było to zapewnienie bardzo wysokiego poziomu merytorycznego tekstów, staranny dobór autorów wśród wysokiej klasy specjalistów archeologów, relacje z pierwszej ręki o aktualnie prowadzonych badaniach. Z drugiej strony widać skłonność do upraszczania, tendencja do pokazywania archeologii nie jako nauki, lecz jako wielkiej przygody, swego rodzaju baśni w pięknym otoczeniu. Zdarzają się artykuły pisane bardzo powierzchownie, z błędami merytorycznymi. Jeśli chodzi o analizowane tematy to układają się one w określone wątki tematyczne. Były to następujące tematy: antropogeneza, archeologia Egiptu i Nubii, archeologia Bliskiego Wschodu, problem pierwotnych siedzib Słowian i ich pochodzenia etnicznego, archeologia średniowieczna, archeologia Nowego Świata, archeologia życia codziennego, ochrona zabytków i archeologia ratunkowa, nauki pomocnicze archeologii, archeologia Starożytnej Grecji, informacje o kongresach, sympozjach, konferencjach naukowych, wydarzeniach promujących archeologię wśród niearcheologów, pseudoarcheologia, teorie fantastyczne recenzje książek. Ponadto ukazywały się teksty niemieszczące się w żadnym z tych nurtów. Tematyka artykułów bardzo często związana była bądź z prowadzonym aktualnie badaniami, bądź też z wydarzeniami naukowymi dziejącymi się w danym czasie. Czytelnicy byli na bieżąco informowani o wydarzeniach. Teksty dotyczyły prowadzonych badań i były to najczęściej informacje z pierwszej ręki. Publikacje często dotyczyły jednocześnie kilku zagadnień i poruszały więcej niż jeden temat....
Modrzewska-Pianetti, Iwona(Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, 2006)
Researches on the history of Venetian Lagoon have a lot of aspects: geological, topographical, archaeological. Combining the results allows us to connect the areas of the Lagoon with territory of the Upper Adriatic. The main role in progress of these contacts have the rivers of the Upper Adriatic. Territory of the roman city "Altinum" had the great part because of the connect with the Adriatic See, Luany from the river Sile, ancient "Silis". Article is showing the most important aspects of material discovers connected the Venetian Lagoon with the nearest roman cities, "Altinum"....
Mikocki, Tomasz(Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, 2006)
The present article is a report on two seasons of excavations conducted by archaeologists of the Warsaw University, under the terms of the "License for Archaeological Excavations" issued on 22.07.2001. The 2004 and 2005 year missions were a continuation of excavations conducted in December 2001, April-May 2002 and October 2003. Works were carried out in four different spheres: 1. archaeological excavations; 2. conservation works; 3. geodetic measurements within the walls of the city; 4. geophysical investigations of one of the city's insulas (only in 2005)....
This paper outlines the influence of the official visual language on the decoration of objects of daily use, and more particularly of the decorated "terra sigillata" ware, produced in "Arretium" (Arezzo in Italy) in the last three decades of the 1st century BC and in the first half of the 1st century AD. The decoration repertoire of this pottery includes triumphal motifs (trophies, pieces of military equipment, personifications of defeated peoples, captives, Victoria standing on a globe, Victoria holding a palm branch, a wreath or both , Venus "Victrix", triumphal quadrigas or bigas) and battle scenes (Roman and Barbarian soldiers). The motifs started appearing on pottery at the end of the 1st century BC. Most of them were in use during Augustus' lifetime and some of them even longer. Pottery with such decoration makes only a few percent of all the known decorated Arretine pieces. However, considering the mass scale of the production, these motifs had to be quite numerous. The group of motifs is interesting also because they were used by more than half of tthe Arezzo potteryworkshops producing relief ware at that time. Yet the phenomenon appears not to have depended solely on the official visual language, because some military and most of the triumphal motifs had already existed in official art and coinage of the later Roman Republic and first years of the Principate. There must have been some other reasons for their much later appearance in pottery decoration. One such reason was the economic situation of the workshops : after many years of prosperity they were forced to fight for new markets against a growing competition from Campania, North Italy and South Gaul. The political situation at the end of the 1st century BC offered a teasing opportunity. The workshops could find new buyers among the Romanized inhabitants of Roman provinces, as well as among the soldiers in legionary camps (especially along the Germanic border). It seems that these new groups of customers and their special needs inspired the craftsmen (not only from "Arretium") to introduce new themes to decorate their pottery....
Smogorzewska, Anna(Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, 2002)
Cylinder seals appeared in the eastern Anatolia in the end of the 4th millennium BC, together with other elements of late Uruk culture (e.g. Arslantepe VIA). In the Malatya-Elazig region both the cylinder seals of the Syro-Mesopotamian tradition (Norjuntepe, Korucutepe, Tajkun Mevkii, Pulur/Sakyol, Arslantepe) and the seal impressions on the pots are known (Arslantepe, Norjuntepe, Han Ibrahim §ah, Tepecik). In this area the prevailing form are seals and sealings with geometric designs (inter alia, lozenges, triangles, crosshatching, chevrons). Other motifs were also used occasionally: floral and figural (birds, scorpions), as well as quadruple spiral (Arslantepe VIB). The seals from the Upper Euphrates region resemble the "Jemdet Nasr" or "Geometric Style". Many geometric designs derive from the Uruk glyptic tradition. In the Keban area, local geg stamp seals made of clay were popular in the Early Bronze Age. They are distinguished by a characteristic repertoire of designs (swirls, concentric circles, spirals). These motifs are deeply rooted in the Transcaucasian and eastern Anatolian tradition (they were also used as decorative patterns in the "Early Transcaucasian Ware" and EasternAnatolian painted pottery). Cylinder seals and seal impressions from the Upper Euphrates area constitute an important index to the connections, presumably of a trading nature, between Syria, northern Mesopotamia and eastern Anatolia. In the local administration and economy they did not become the important device that they were in the 3rd millennium BC Mesopotamia....