Child Sacrifice in Seventh-Century Judah and the Origins of Passover

Abstract

Tekst ma za zadanie przedstawienie genezy Święta Paschy. Tradycja biblijna wspomina o owym święcie w kontekście mitycznej przeszłości Hebrajczyków (np. w księdze Wyjścia i Jozuego), lecz zarazem wyraźnie łączy początki owego Święta z okresem panowania króla Judy Jozjasza (640–609 p.n.e.). W artykule staram się pokazał, że związek Paschy z opowieścią o Wyjściu Izraelitów z Egiptu ma wtórny charakter i zatem nie odzwierciedla genezy samego rytuału. Jednocześnie teksty Starego Testamentu wskazują na żywotność w Judzie VII w. p.n.e. religijnej praktyki polegającej na składaniu dzieci w ofierze (ofiary typu molk). Przedstawiona jest tu hipoteza, zgodnie z którą tzw. reforma Jozjasza nie miała charakteru radykalnego oczyszczania religii judejskiej, lecz polegała główne na odejściu od ofiar z dzieci (molk) i zastępienia ich centralną ofiarą ochronną, polegającą na ofiarowywaniu zwierzęcia zastępczego (jagnię paschalne). Zaproponowano również inne niż zwykle wyjaśnienie etymologii samej nazwy Święta, a zatem nie od ps.h w znaczeniu „kuleł”, lecz „chronił”. Pierwotna Pascha przedstawiona została, jako rytuał odbywany w Świątyni Jerozolimskiej, a główną osobą odpowiedzialną za kult był monarcha.