JavaScript is disabled for your browser. Some features of this site may not work without it.
Search
Showing 2 out of a total of 2 results for collection: Publikacje Wydawnictwa NERITON. (0.06 seconds)
Now showing items 1-2 of 2
-
(Wydawnictwo Neriton, 2010)Idee wieku oświecenia przeniknęły do świadomości protagonistów ruchu umysłowego i politycznego we wszystkich krajach Europy, ulegając adaptacji i asymilacji odpowiednio do zastanych warunków społecznych. Wszystkich uczestników tej formacji kulturowej łączyło krytyczne podejście do panujących struktur społecznych i hierarchii wartości, a także przekonanie, że należy zweryfikować wszystkie sądy przyjmowane dotychczas apriorycznie, sprawdzić zgodność istniejących systemów, praw, opinii z dwoma kryteriami, które dla oświeconych stały się najwyższą instancją odwoławczą ; rozumem i naturą, by na nowo je uzasadnić lu odrzucić. W oświeceniu dokonała się doniosła emancypacja człowieka, która rządzi się immanentnymi prawami - natury oddzielonej od swego Stwórcy i od niego niezależnej. Etos humanistyczny pojmowany jako fundamentalne przekonanie o świecie i człowieku, kryteria będące podstawą głównych wzorców zachowania się, pozwalające budować system wartości jednostki i oceniać postawy moralne - jest integralnym składnikiem światopoglądu polskiego „wieku świateł’. ,W tym kontekście pisarze polskiego oświecenia jawią się jako kontynuatorzy poszukujący i rozwijający tradycje starożytnej wiedzy o człowieku , a etos humanistyczny jako zbiór pozytywnych, afirmowanych tez i przekonań. Oświecenie wykreowało wzór człowieka racjonalnego, którego działania prowadzą ku szczęściu utożsamianemu z dobrem ogółu. W rozważaniach o człowieku i jego egzystencjalnych uwikłaniach pisarze polskiego oświecenia koncentrowali się wokół pary pojęć : cnota-fortuna i relacji między nimi. W swoich rozważaniach pokazują walkę z człowieka ze swoimi namiętnościami ale także z przeciwnościami losu, propagują cnotę stoickiej odporności na nieszczęście będącej gwarantem stanu wewnętrznego szczęścia. Cnota i szczęście mogą być także osiągnięte, w sytuacji, kiedy człowiek osiągnie harmonię z naturą i wybierze życie na wsi, z dala od zgiełku. W umysłach pisarzy polskich XVIII stulecia współistniały szczęśliwe kraje utopii i niedoskonała rzeczywistość, rysowała się symetryczna wizja świata autentycznego wobec świata pozorów, wartości istotnych w sporze z fałszywymi, Oświeceni, poszukując wartości trwałych , niezmiennych, immanentnie ludzkich , choć dotąd niezrealizowanych , zwracali się ku pisarzom starożytnym , których myśli odpowiednio dobierane i przekształcane służyły jako nieodzowny składnik systemu pojęć o człowieku przyszłości, co uwidacznia się szczególnie w sytuacji, gdy przedmiotem dociekań staje się jednostka w sobie samej poszukująca odpowiedzi na najistotniejsze pytania egzystencjalne ....
Ewa Szczepan, Humanistic Ethos in the Enlightenment Era The ideas of the Enlightenment era penetrated the minds of the protagonists of the intellectual and political movement in all European countries, being adapted and assimilated according to the existing social conditions. All participants of this cultural formation were united by a critical approach to the prevailing social structures and hierarchy of values, as well as the belief that all a priori judgments should be verified, as well as compliance of existing systems, laws and opinions with two most important criteria: reason and nature. The Enlightenment era brought about the emancipation of man, governed by immanent laws – the nature separated from its Creator and independent of him. The humanistic ethos understood as a fundamental belief about the world and man, criteria being the basis of main behavioural patterns, enabling to create a value system of individuals and to assess moral attitudes is an integral component of the worldview of the Polish Enlightenment age. In this context, writers of the Polish Enlightenment appear as continuators seeking and developing the traditions of ancient knowledge about the man, and the humanistic ethos as a collection of positive affirmed theses and beliefs. The Enlightenment era has created a model of rational man, whose actions lead to happiness identified with the good of all. In reflections on man and his existential entanglements, writers of the Polish Enlightenment focused on two concepts: virtue and fortune, and the relationship between them. In their reflections, they show the fight of the man against his passions, but also against adversity; they promote the virtue of stoic resistance to misfortune, which guarantees the state of inner happiness. Virtue and happiness can also be achieved when the man reaches harmony with nature and chooses to live in the countryside, away from the hustle and bustle. In the minds of Polish writers of the eighteenth century, happy utopian countries and imperfect reality coexisted, there was a symmetrical vision of an authentic world against the world of appearances, essential values in the dispute with false ones. The Enlightened, looking for permanent, unchanging, immanently human values, although not yet realized, turned to ancient writers whose thoughts, adequately selected and transformed, served as an indispensable element of the system of concepts about the man of the future. It is particularly evident in the situation when an individual in himself seeking answers to the most important existential questions becomes the subject of inquiry....
-
(Wydawnictwo Neriton, 2008-12-31)Artykuł Marcina Cieńskiego stanowi analizę wpływu humanizmu na epokę oświecenia w celu ukazania niejednoznaczności oraz złożoności tego problemu badawczego. Autor rozpoczyna od cytatu Winckelmanna, wedle którego wszelka refleksja estetyczna musi rozpocząć się od afirmacji starożytnej sztuki greckiej. Badacz twierdzi, że tak klasycystyczne podejście nie było jednak w drugiej połowie XVII-go wieku jedyne. Przywołując Diderota, kontrastuje opinię Winckelmanna z „krytyką sztuki, opartą na zdecydowanie odmiennym, nieklasycystycznym myśleniu” (s. 150). Zdaniem autora podejście typu Winckelmanna wiąże się również z postulatem naśladowania dziedzictwa antycznego. Mimo to, ogólna percepcja starożytnych mistrzów w dobie oświecenia jest, zdaniem badacza, niejednoznaczna. Jako dwa odmienne przykłady przywołuje wzrost zainteresowania starożytnością związany z odkryciami archeologicznymi i twórczością klasycystów oraz wypieranie łaciny przez język francuski i zanik jednoznacznej elitarności wiedzy o antyku. Kultura starożytna, zdaniem badacza, nie straciła oczywiście wszelkiego poważania. Przestała jedynie być „pierwszoplanowa” (s. 151). Źródło takiego przewartościowania autor dostrzega w kryzysie świadomości europejskiej z przełomu XVII-go i XVIII-go wieku. Kryzys ten wiązał się ze „sporem starożytników z nowożytnikami” oraz „sporem o Homera”. W dalszej części tekstu autor omawia związek między postawą humanistyczną oraz podejściem wobec religii. Badacz sprzeciwia się twierdzeniu, jakoby w sposób jednoznaczny postawa humanistyczna łączyła się z osłabieniem postaw religijnych. W celu omówienia tego zagadnienia wyróżnia humanizm elitarny oraz potoczny. Badacz zauważa, że doba oświecenia ma kompletnie inne problemy filozoficzne od renesansu, co czyni pracę komparatystyczną tak złożoną. Oświeceniowa filozofia jest zdaniem autora odpowiedzialna za uformowanie się instytucji opinii publicznej. Zdaniem autora humanizm miał w dobie oświecenia „charakter niesystematyczny, niesystemowy, nieciągły” (s. 159). Stąd występował raczej jako jednostkowa cecha światopoglądu danej osoby. Charakteryzował się wiarą w pewne idee, takie jak tolerancja czy wolność, które występowały u najróżniejszych ludzi w wielu formach....
Marcin Cieński, Humanism and Enlightenment. An Attempt at Initial Recognition and Arranging Marcin Cieński’s article is an analysis of the impact of humanism on the age of Enlightenment to show the ambiguity and complexity of this research problem. The author begins with a quote from Winckelmann, according to which all aesthetic reflection must start with the affirmation of ancient Greek art. The researcher claims that such a classicist approach was not the only one in the second half of the seventeenth century. Recalling Diderot, he contrasts Winckelmann’s opinion with the “art criticism based on a decidedly different, non-classical thinking” (p. 150). The Winckelmann-type approach is also associated with the postulate to imitate ancient heritage. Still, the general perception of ancient masters in the age of Enlightenment is, according to the researcher, ambiguous. As two different examples, he recalls the growing interest in antiquity associated with archaeological discoveries and the work of classicists, as well as the replacement of the Latin by the French language and the disappearance of the explicit elitism of the knowledge about antiquity. Ancient culture, according to the researcher, did not lose all authority, but it ceased to be the “foreground” one (p. 151). The author sees the source of such re-evaluation in the crisis of European consciousness at the turn of the eighteenth century. This crisis was associated with the “quarrel of the Ancients and the Moderns” and “the dispute over Homer”. In the further part of the text, the author discusses the relationship between the humanist attitude and approach towards religion. The researcher objects to the claim that the humanist stance is clearly associated with the weakening of religious position. To discuss this issue, he distinguishes elite and colloquial humanism. The researcher notes that the Enlightenment era had completely different philosophical problems from the Renaissance, which makes comparative work so complicated. According to the author, Enlightenment philosophy is responsible for the formation of public opinion institutions. In the author’s opinion, in the Enlightenment era, humanism was “of unsystematic, non-systemic, and discontinuous character” (p. 159). Hence, it appeared instead as an individual feature of a personal worldview. It was characterized by faith in specific ideas, such as tolerance or freedom, which appeared in various forms in many people....
Now showing items 1-2 of 2